Xanthos Antik Kenti

Tarihi MÖ 8. yüzyıla uzanan Xanthos Antik Kenti, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesinde yer alır. Antalya sınırları içerisinde bulunan kent, tüm ihtişamıyla iki tepe üzerine kuruludur. İsmi, Ksantos Antik Kenti olarak da yazılıyor. Denize olan yakınlığı sayesinde asırlar boyunca, hem bir liman kenti hem de idare merkezi olarak faaliyet gösteriyor.

Xanthos antik dönemin en ünlü anlatılarından biri olan Truva Savaşı’nda da adı geçen bir yer. Homeros’tan Herodot’a kadar pek çok tarih kitabına konu edilen kent adeta zamana meydan okuyor. Uğruna medeniyetlerin savaştığı ve sayısız işgale maruz kalan Xanthos, bugün hala bütün görkemiyle ziyaretçilerine ev sahipliği yapıyor.

Xanthos Antik Kenti Nerede?

Xanthos Antik Kenti nerede sorusunun yanıtı merak konusu. Xanthos Antik Kenti, Antalya’nın ilçesi olan Kaş’a bağlı Kınık beldesinde bulunuyor. Fakat Muğla’nın Fethiye ilçesine sadece 46 km uzaklıkta olduğunu da unutmamak gerekir.

Xanthos Antik Kenti’ne Nasıl Gidilir?

Muğla merkezde yer alan Dalaman Havaalanı’na vardıktan sonra Havaş otobüsleri ile yaklaşık 60 dakika içerisinde Fethiye’ye ulaşıp oradan Xanthos’a geçebilirsiniz. Dalaman Havaalanı ile Xanthos Antik Kenti arasındaki toplam yolculuk süresi ortalama olarak 1,5 ile 2 saat arasında değişebilir.

Fethiye-Kaş karayolu üzerinde yer alan Xanthos’a araçla gitmek oldukça kolay. Antalya veya Muğla’yı ilk durak olarak seçebilirsiniz. Ardından kendi aracınızla ya da hem Kaş hem de Fethiye’den kalkan otobüslerle antik kente kısa sürede ulaşabilirsiniz.

Xanthos Antik Kenti Tarihçesi

Kent, MÖ 8. yüzyılda Xanthos Nehri yakınındaki iki tepe üzerine kuruluyor. İlk tepedeki yükselen surlarla çevrili olan kısım Likya Akropolü, diğeri ise kuzeyde bulunan Roma Akropolü. Likya Birliği’nin idari merkezi olan kentin surları, ilginç bir örgü sistemine sahip. Bunun sebebi ise Xanthos’un tarih boyunca en gözde yerleşim yerlerinden biri olması.

Coğrafi olarak oldukça avantajlı bir konumda olduğu için uğruna devletlerin savaştığı ve defalarca işgal edilen bir şehir. Büyük İskender’in fethine kadar medeniyetlerin ele geçirmek istediği önemli bir merkez olarak görülür. Sık sık yıkımlara maruz kalmış. Hatta halkın kenti, kendi elleriyle önce yaktığı sonra da yeniden inşa ettiği söylenmekte.

Büyük İskender’den sonra III. Antiochus’un yönetimine geçer. MÖ 2. yüzyıla kadar Likya merkezi olan kent, Roma İmparatorluğunun hüküm sürmesinin ardından son kez inşa edilir. Arapların ülkeye gelişinden sonra bölge terk edilince Xanthos Antik Kenti hikayesi de bir anlamda son bulur.

Xanthos’un ismi Likya dönemine ait olduğu düşünülen eski kitabelerde “Arnna” olarak geçer. Likya Birliği zamanını aydınlatan buluntuların önemi sayesinde Dünya Kültür Mirası Listesine giren Xanthos'u 1838 yılında Charles Fellows keşfediyor. Ardından rölyefleri ve bazı mimari parçaları söküp gemiyle Londra’ya taşıyor. Antik Kentten götürülen parçalar bugün British Museum’un Likya bölümünde sergileniyor.

İlk keşiften yüzyıl sonra 1950 senesinde Xanthos Antik Kenti tarihi araştırmaların odağı olunca Fransız arkeologlar tarafından kazılar başlatılır. 2011 senesine gelindiğinde ise Xanthos Antik Kent çalışmalarını Türkiye üstleniyor. Akdeniz Üniversitesi akademisyenlerinden biri olan Prof. Dr. Burhan Varkıvanç tarafından yürütülen kazılar ise halen devam etmekte.

Xanthos ve Letoon Antik Kentleri

Xanthos, Antik Çağda önemli bir idari merkez. Perslerin işgaline kadar bağımsız olan kentte MÖ 5. yüzyıl dolaylarında büyük bir yangın çıkar. Yeniden inşa edilen şehir bir süre sonra tekrar Likya merkezi olur. Ardından sırayla Bizans ve Arap egemenliğine girer. Dolayısıyla hem Likya estetiğini hem de Helenistik ve Roma dönemi kalıntılarını barındırır.

Letoon ise Xanthos’a 4 km mesafede bulunur ve tarihsel süreçte Likya Birliği’nin dini merkezi olarak faaliyet gösterir. Ksanthos ve Letoon Antik Kentleri söz konusu olduğunda Letoon, kutsal alan olarak anılır. Burada yer alan Leto, Apollon ve Artemis tapınakları oldukça ilgi çekici. Aynı zamanda bölgede bir manastır, bir çeşme ve Roma Tiyatrosu kalıntıları da var.

Xanthos Antik Kenti’ndeki Anıtların Özellikleri

Xanthos Antik Kenti bilgi ve veriler bir araya getirilerek tarihsel sürecin perspektifinin çizilmesine yardımcı oluyor. Şehrin mimari yapısı ve estetik anlayışı oldukça ilgi çekici. Xanthos, iki akropolden oluşuyor. Likya akropolü sarp kayalıklar şeklinde yükseliyor, Roma akropolü ise daha yüksek ve geniş. İki alan da sur duvarlarıyla çevrili.

Sur duvarlar, Helenistik dönemden kalma ve taş bloklardan oluşuyor. Likya akropolünün kuzeyinde yer alan tiyatroda büyük bir orkestra çukuru var. Dolayısıyla alanın gladyatör dövüşleri için yapıldığı düşünülüyor. Tiyatronun ilk kademesinde oturma sıraları ve merdivenli yollar var. İkinci kademeden geriye birkaç oturma sırasının kalması, bölümün kapasitesi hakkında bilgi sahibi olmayı engelliyor.

Antik kent çeşitli medeniyetlere yuva olduğu için bugüne ulaşan pek çok yapı var. Harpy ve Nereidler Anıtı en ünlü kalıntılar arasında. Harpy Anıtı, tiyatronun batısında. Otuz ton ağırlığında ve beş buçuk metre yüksekliğinde. Anıtın, tek parça olan devasa bir kayanın yontulması ile ortaya çıktığı düşünülüyor. Üzerinde ise çeşitli kabartma ve semboller bulunuyor.

Harpy Anıtının üzerinde bulunan kabartmalar, aslında mezardaki kişinin hayatındaki sahnelerin canlandırması. Örneğin kuzeye bakan kısmında tahtta oturmuş bir insan figürü var ve bir savaş başlığı uzatıyor. Yapının güneye bakan bölümünde de benzer bir sahne var. Diğer iki cephede ise Harpy sembolleri yer alıyor. Anıta ismini veren Harpyler, Pagan mitlerine göre ölülerin ruhlarını göğe çıkarıyor.

Nereidler Anıtı ise MÖ 400’lü yıllarda yapılıyor. Parçaları şu an Londra’da. Tapınak planına uygun şekilde inşa edilen mezar anıtında Yunan ve Pers estetiğinden izler görmek mümkün. Önemli birinin mezarının yüksek bir podyuma yapılması ise Pers geleneği. Yapının genel imajı ise Yunan mimarisini andırıyor. Bu ilginç buluntular ziyaretçilerine bin yıllar öncesine ait pek çok şey anlatıyor.

Xanthos Antik Kenti’nde Neler Var?

Xanthos giriş ücretini ödedikten sonra ören yerinde karşılaşacağınız yapıları gözden kaçırmadan inceleyebilmek için aşağıdaki listeyi referans alabilirsiniz.

Harpy Anıtı
Xanthos Tiyatrosu

Likya ve Roma Akropolleri
Agora ve Ana Cadde

Yazıtlı Dikme
Bazilika

Vespasianus Takı
Payava Lahdi

Bazı Xanthos Antik Kenti Efsaneleri

Efsanelerin en ünlüsüne göre Likyalı’lar savaşçı ve bağımsızlığına düşkün bir halk. İşgal altında oldukları bir gün kazanamayacaklarını anlıyorlar. Esir düşmemek için de şehri kendi elleriyle yakıyorlar. Erkekler, önce kadın ve çocukları öldürmüş ve ardından topluca intihar etmişler. Yangın esnasında kentte olmayan 80 aile ise geri döndüklerinde yurtlarını tekrar inşa etmişler.

Elbette tarihsel anlatıların farklı varyasyonları da var. Başka bir efsaneye göre aslında kentte savaşanların hepsi yabancılardan oluşuyordu. Xanthoslu olan yalnızca 80 aile vardı ve o sırada yurtlarına uzaklardı. Hikayeye göre savaşan herkes yangında ölmüştür. Xanthos’un yerlileri döndüklerinde karşılaştıkları manzara karşısında derin bir üzüntü yaşamış ve kenti yeniden inşa etmiştir.

Xanthos Antik Kenti Ziyaret Bilgileri Ve Giriş Ücretleri

Xanthos Antik Kenti girişi ücreti ve ziyaret bilgileri için buradan takip edebilirsiniz. Müze kart geçerlidir.

Görmeden Dönme

Xanthos Antik Kenti’nin ve daha pek çok tarihi yapının yer aldığı Antalya’nın Kaş ilçesi, Türkiye’nin en sevilen turistik yerlerinden biri. Antik kentin dışında hazır gitmişken gezebileceğiniz en yakın yerlerden bazıları ise şunlar: