Başkentliğini yaptığı Osmanlı’dan büyük izler taşıyan Bursa, hem yerli hem de yabancı birçok turisti ağırlamaya devam ediyor. Yeşilin binbir tonunun hakim olduğu, doğasıyla göz kamaştıran ve tarih kokan bu şehir; dağı, denizi ve kültürel zenginliği ile tüm misafirlerine kucak açıyor.
Bursa, asırlık tarihi ve ulu çınarları nedeniyle “Yeşil Bursa” ve “Evliyalar Şehri” olarak da adlandırılıyor. Osmanlı mimarisinin göz alıcı örnekleri ile adeta tarihten fırlamış gibi görünen şehir; türbeleri, camileri, hanları, hamamları, tarihi çarşıları ve hatta taşlı, dar ara sokakları ile mutlaka görülmeyi hak ediyor.
Tarihi dokusunun yanı sıra yerel mutfağındaki zengin ve kültleşmiş lezzetler ile gurme gezginlerin de uğrak noktalarından birisi Bursa. Siz de doğa ile tarihin sarmaş dolaş birlikteliğine tanık olmak, aynı zamanda da damağınızı şenlendiren tatlarla tanışmak için bir gezi planlıyorsanız Bursa tam size göre!
Bursa’ya kadar gelmişken UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne de girmiş olan Cumalıkızık Köyü’nü görmeden dönmek olmaz. Uludağ’ın eteklerine kurulan ve Osmanlı’dan kalan bir miras olan Bursa Cumalıkızık, günümüzde adeta geçmişe açılan gizli bir kapı görevi görüyor.
Cumalıkızık Köyü Nerede?
Doğayla iç içe bir yerleşim yeri olan Cumalıkızık Köyü, Bursa’nın doğusunda; Ankara karayolu üzerinde yer alıyor. Yıldırım ilçesinde bulunan köy, şehir merkezine 13 km, İstanbul’a ise yaklaşık 200 km uzaklıkta.
Cumalıkızık’a Nasıl Gidilir?
Yerli yabancı birçok turistin uğrak noktalarından olan Cumalıkızık’a ulaşım oldukça kolay. Şehir merkezine ortalama 20 dakika uzaklıktaki bu şirin köye merkezden sık sık otobüs ve dolmuş kalkıyor.
Otobüs ve dolmuşun yanı sıra metroyu kullanarak da Cumalıkızık’a ulaşabilirsiniz. Cumalıkızık/Değirmenönü durağında indikten sonra metro çıkışında yer alan Cumalıkızık dolmuşlarını kullanarak köye varmanız mümkün.
Osmanlı’nın Günümüze Uzanan Taş Sokakları: Cumalıkızık’ın Asırlık Tarihi
Cumalıkızık’a adımınızı attığınız ilk andan itibaren kendinizi tarihin arka odasından gizlice Osmanlı sokaklarına çıkmış gibi hissetmeniz çok doğal. Osmanlı Devleti’nin ilk yerleşim yerlerinden olan Cumalıkızık Köyü, en iyi korunmuş şekilde günümüze ulaşan tarihi köylerden birisi.
Köyün kuruluş tarihi 1300’lü yıllara kadar uzanıyor. Uludağ’ın çevresinde kurulan yedi kızık köyünden biri olan Cumalıkızık, Osmanlı erken dönem sivil mimarinin en güzel örneklerine ev sahipliği yapıyor.
Osmanlı Dönemi’nde dağ eteklerinde kurulan köylere “kızık” adı veriliyor. Bu köylerden sadece beşi günümüze ulaşıyor. Cumalıkızık’ın diğer kızık köylerinden farkı ise orijinal dokusunu koruyarak bugüne kadar gelmesi.
700 yıllık tarihi köyün meşhur olması ise bir televizyon dizisi ile oluyor. 2002 yılında yayınlanan “Kınalı Kar” dizisi sayesinde dikkatleri çeken Cumalıkızık, o günden bugüne sık sık ziyaretçilerle doluyor.
Köyde yaşam hala devam ederken 180 ev aktif olarak kullanılıyor, yaklaşık 270 evde ise koruma ve restorasyon çalışmaları devam ediyor. Tarihi ve kültürel geçmişiyle hayranlık uyandıran Cumalıkızık 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girerek tescilli bir dünya mirası ünvanını alıyor.
Cumalıkızık’ın Büyüleyici Evleri
Attığınız her adımda tarihin hayranlık verici kokusunu burnunuza çalan bir yer Cumalıkızık. Osmanlı’nın kalıcı izlerinin her bir taşa, her bir sokağa can verdiği bu büyüleyici köy, evlerinin mimarisi ile de tüm dünyaya nam salmaya devam ediyor.
Yapımlarında moloz taş, ağaç ve kerpiç kullanılan Cumalıkızık evlerinin temel özelliği 2 ya da 3 katlı olması. Cumalıkızık evlerini bu kadar özel ve önemli yapan şey ise sarı, beyaz, mavi, mor gibi renklerle boyanan evlerin köye rengarenk bir hava katması.
Köydeki evler iki farklı mimari plana sahip. İlki, moloz taşlarla etrafın yüksek şekilde örüldüğü dış avlulu evler; bir diğeri ise dış avluya sahip olmayan evler. Evlerin “hayat” olarak adlandırılan ve günlük yaşamın geçtiği kısımlarında ise iç avlu, ahır, depo ve merdivenler yer alıyor. Kat yüksekliği az olan birinci kat kış, ikinci kat ise yazlık kısım olarak ayrılıyor.
Cumalıkızık evleri mahremiyete oldukça saygı gösteren, sokaktan evin içinin görünmesine engel olan bir yapıya sahip. Üst katlardaki pencerelerde ise kafes ve cumba yer alıyor. Hem yaz hem de kış aylarında evin içinin korunması amacıyla pencereler sık ve büyük boyutlu şekilde tasarlanıyor.
Mimarisinin estetikliği ile hayranlık uyandıran Cumalıkızık evleri, geçmişten geleceğe köprü olmaya devam etmesi için koruma altında bulunuyor.
Cumalıkızık’ın Efsanelere Konu Olan Sokağı: Cin Aralığı
Cumalıkızık Köyü’nün evleri kadar sokakları da meşhur. Özellikle dünyanın en dar sokağı olarak kabul edilen Cin Aralığı, Cumalıkızık’ta mutlaka görülmesi gereken yerlerden.
Yerli yabancı birçok turistin ziyaret ettiği Cin Aralığı’nın hikayesi Kurtuluş Savaşı yıllarına dayanıyor. Rivayete göre savaş sırasında köyü basan Yunan askeri, tüm köylüleri camiye toplayarak yakmak istiyor. Yunan askerini atlatan köylüler ise camiden kaçarken bitişik iki evin arasında kalan bu dar yolu keşfediyor.
Yalnızca bir kişinin geçmesine izin veren bu dar aralık, dışarıdan bakıldığında çıkmaz bir sokak olarak görünüyor. Cumalıkızık köylüleri bu aralıktan geçerek Türk askerinin mevzilendiği tepeye varıyor.
Köylülerin izini kaybeden Yunan askeri, bu dar yoldan cinlerden başka kimsenin geçemeyeceğini düşünüp onları aramaya devam ediyor. Dar sokak, o günden beri Cin Aralığı olarak anılmaya devam ediyor.
Cumalıkızık’ta Kahvaltı Nerede Yapılır?
Tarihi dokusu ve büyüleyici mimarisi ile birçok turiste ev sahipliği yapan Cumalıkızık, uzun uzun kahvaltı keyfi yapmak isteyenlerin de uğrak noktası. Özellikle Bursalıların favori kahvaltı mekanlarından olan Cumalıkızık şehrin içinde yer alan ancak şehrin gürültüsünden uzak bir yerleşim olması nedeniyle sıkça tercih ediliyor.
Bu şirin köyde yaşayanlar uzun süredir evlerinin bir kısmını ya da bahçelerini misafirlere açtıkları küçük birer restoran haline getiriyorlar. Bu nedenle Cumalıkızık’ta kahvaltı yapmak için çok fazla seçenek bulunuyor.
Açıkçası mimarisiyle göz kamaştıran Cumalıkızık’ın meşhur evlerini yakından görmeniz için kahvaltı harika bir fırsat. Zaten neredeyse her kapının eşiğinde bir ev sahibi bekliyor ve köyün merkezine adımınızı attığınız andan itibaren sizi içeriye davet etmeye başlıyor.
Cumalıkızık’ta kahvaltı sistemi genellikle serpme kahvaltı şeklinde oluyor. Peynir, zeytin, ev yapımı reçel çeşitlerinin yanı sıra el açması gözleme, sigara böreği ve pişi, zeytinyağlı sarma ve dolma gibi ürünler de menülerde bulunuyor. Bunların yanı sıra yöresel lezzetler de Cumalıkızık sofralarında sık sık yer alıyor.
Şehrin en popüler kahvaltı mekanlarından birisi olan Cumalıkızık’ta kalabalığa karışmadan, sakin bir şekilde kahvaltı etmek isterseniz sabah erken saatlerde gelmeniz gerekiyor. Özellikle yaz aylarında, şehir merkezinden daha serin ve ferah olduğu için Bursalıların sıklıkla ziyaret ettiği Cumalıkızık’ın kahvaltı mekanları, geç kaldığınız takdirde dolu olabiliyor.
Cumalıkızık’a kadar gelmişken meşhur köy kahvaltısından mahrum kalmak istemeyebilirsiniz. Bu nedenle gezinizi planlarken kahvaltı için vakit ayırmayı ve mümkünse bir mekanda kendiniz için rezervasyon yaptırmayı ihmal etmeyin.
Cumalıkızık UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde
21 UNESCO üyesi ülkenin temsilcisinin yer aldığı Dünya Mirası Komitesi tarafından oluşturulan UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde, 2014 yılından beri Osmanlı sivil mimarisinin en görkemli örneklerinden birisi olan Cumalıkızık Köyü de yer alıyor.
Bursa’nın çok iyi şekilde korunmuş tarihi köylerinden olan Cumalıkızık’ın UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmesi, köyün kültürel ve fiziksel öneminin UNESCO tarafından da tescillendiği anlamına geliyor.
Bozulmamış mimarisi ve tarihi dokusu ile geçtiğiniz her sokağında, bastığınız her taşında geçmiş dönemlere gizlice göz kırpan Cumalıkızık, 2000 yılında yapılan başvuru sonucunda Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınıyor. Bunun ardından 2009 yılında, Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yeni bir UNESCO başvuru süreci gerçekleşiyor.
Yapılan çalışmalarla adaylık süreci hızlanıyor ve hazırlanan dosya 2013 yılında komite tarafından değerlendirilmek üzere UNESCO’ya iletiliyor. Bu verimli çalışmanın ardından Bursa’nın 14 yıl süren Dünya Mirası Listesi’nde yer alma hayali komitenin onay kararıyla gerçeğe dönüyor.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde Dünya’nın 998., Türkiye’nin ise 12.’si olan Bursa Cumalıkızık Köyü’nün, insanlık ve tarih adına doğal ve kültürel bir miras olduğu böylece resmi olarak da onaylanmış oluyor.
Cumalıkızık’ta Renkli Eğlence: Ahududu Şenliği
Tarihle günümüz arasında adeta bir köprü görevi gören Cumalıkızık’ta 2018 yılından beri Ahududu Şenliği düzenleniyor. Asırlara meydan okuyarak varlığını sürdüren bir Osmanlı köyü olan Cumalıkızık’ı uluslararası platformda temsil eden Ahududu Şenliği aynı zamanda komşu ülkelerle dostluk köprüleri kurulmasına da vesile oluyor.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Cumalıkızık’ın tüm dünyaya tanıtılması amacıyla Yıldırım Belediyesi tarafından düzenlenen festivale Litvanya, Slovakya, Bulgaristan, KKTC, Meksika gibi ülkelerden de katılım sağlanıyor.
Adeta bir açık hava müzesi olan Bursa Cumalıkızık Köyü’nün ev sahipliği yaptığı bu festival sayesinde hem kültürel mirasa sahip çıkma hem de toplumların barış ve huzur içinde kaynaşması hedefleniyor.
Görmeden Dönmeyin
- Trilye
- Gölyazı
- Irgandı Köprüsü
- İnegöl, Oylat Kaplıcaları
- Koza Han
- Tophane Parkı
- Ulu Cami
- İnkaya Asırlık Çınarı
Yorumlar
0 Yorum